| Argitektuur [boodskap #120998] |
Ma, 12 November 2018 18:58 |
 |
Inligting
Boodskappe: 4588
Geregistreer: November 2018
Karma: 1
|
Senior Lid |
|
|
Argitektuur is die kuns en wetenskap om boubedrywe te ontwerp, insluitende stede, geboue, binnenshuis, landskappe, meubels, voorwerpe, ens. Die kenmerkende Suid-Afrikaanse argitektuurstyl, algemeen bekend as Kaaps-Hollands, is gebaseer op die tradisionele ontwerpe van Nederland, wat deur die vroeë setlaars na Suid-Afrika gebring en gewysig is om aan te pas by die plaaslike toestande.
Dit is veral van toepassing op die bekende gekrulde gewels, waarvan die ewebeelde in baie stede in die Lae Lande gevind kan word. Terwyl die gebrek aan ruimte hulle daar genoodsaak het om verskeie verdiepings te bou, kon die Kaapse pioniers net een verdieping bou, behalwe miskien in die dorpe. Die klimaat het gelei tot die aanbouing van die stoep, waar die bewoners koelte kon geniet. Om dieselfde rede het hoë plafonne en baie dik mure gewild word, en is luike toegemaak om die son uit te hou.
Die meeste bouers was nie-blank, en het gewissel van onervare Hottentotte tot bedrewe Maleise slawe wat, omdat hulle verplig was om ruwer materiaal as oorsee te gebruik, dikwels moes klaarkom met kleistene en rowwe balke of vloerplanke van plaaslike hout. 'n Karakteristieke kenmerk van die Kaapse argitektuur was die voorkamer met deure na die verskillende woonkamers en toegang tot die agterhuis. 'n Sentrale binnehof was gewoonlik in die skadu van bome of priële. In die dorpe is die huise dikwels twee verdiepings hoog gebou met 'n plat dak, ook ontwerp om die huis koel te hou.
Die koms van die Britte het boustyle uit Brittanje na die Kaap gebring, waarvan besondere goeie voorbeelde gevind kan word in en om Grahamstad, Bathurst en ander plekke waar die 1820-Setlaars hulle gevestig het.
Suid-Afrikaanse argitektuur het gedurende die 19de eeu 'n aansienlike agteruitgang beleef toe baie pragtige ou huise bederf is deur die toevoeging van lelike sinkplaat verandas. In die binneland het die trekkery en pionierstoestande van die Voortrekkers daartoe gelei dat hartbees- of paal-en-klei-huise in swang was. Die eenvoudige hartbeeshuise word nog op baie vroeë Transvaalse en Vrystaatse plase aangetref. Verandas het feitlik 'n universele kenmerk van 'n Suid-Afrikaanse huis geword en is dikwels verfraai met timmermansgevleg.
Teen die einde van die 19de eeu kry ons staal en gewapende beton. Die pogings van sir Herbert Baker laat die ou Hollandse styl herleef. Die ewolusie van die Renaissance-tipe, aangepas by plaaslike omstandighede, word treffend geïllustreer in die Uniegebou, Pretoria.
Ná die instelling van argitekskole by die Universiteite van Kaapstad, die Witwatersrand en Pretoria is die aandag geskenk aan die gebruik van style uit Suid- en Sentraal-Amerika, aangepas by Suid-Afrika se subtropiese toestande.
Sedert die oprigting van oorspronklike Corner House in Johannesburg in 1904 was daar 'n gestadige toename in die bou van Amerikaanse wolkekrabbers in Suid-Afrikaanse stede. Dit is versnel deur die opheffing van baie vorige hoogtebeperkings. 'n Voorbeeld hiervan is die Sanlamsentrum van 26 verdiepings op die Kaapstadse strandgebied wat 306 voet hoog is.
Bron: Ensiklopedie van Suidelike Afrika, Eric Rosenthal, 1967
Laat weet as u oor addisionele inligting beskik wat ons hier kan bywerk.
|
|
|
|
] 
Supertaal
Blog
Soek
Hulp
Lede
Registreer
Teken aan
Tuis
